گفتار سوم ) قاسطین ( 2 )

     الف ) مقدمه 

     در بخش قبل به طور خلاصه این موضوع بررسی شد که ناکثین با اعمال خود جنگی را علیه امیر المومنین و خلیفه ی زمان برانگیخته از میان خود یعنی علی ع به راه انداختند که نتیجه ی آن چیزی نبود جز اینکه گروه پیمان شکن شکست خورده و نابود شدند. اما بعد بدان واسطه که همانطور که در مبحث قاسطین (1) گذشت و معاویه کارگزار و نماینده ی حضرت علی ع برای شام را بازگردانده و در واقع او سر تسلیم برای بیعت فرو نیاورده بود؛ لذا آن حضرت هم پس از موضوع ناکثین دوباره قصد شام نمود. اول برابر روش خود با نامه نگاری و گسیل نماینده تا بلکه معاویه تسلیم شود و سپس به خاطر قبول نکردن بیعت رو به سوی شام نهاد تا شاید معاویه تسلیم شود که باز این چنین نشد و ... در نهایت این که این امر باعث بروز جنگ صفین شد اما پیش از استیلای کامل لشگر علی بر سپاه معاویه آن هم به خاطر یک نیرنگ و دنباله ی آن، این مارقین بودند که از دل سپاه علی ع ظهور یافتند و ...

  ب ) جنگ صفین 

   « پس از کشته شدن عثمان، سواران شتابان خبر مرگ او را به شام رساندند و خواهان خونخواهی او توسط معاویه شدند... و این خبر را شخصی به نام خزیمه بن ضمه به معاویه رساند و با خواندن دو بیت مبنی بر اینکه پسران عبدالمطلب پیشوای راستگویش را کشتند (یا این کار را کردند) ؛ لذا معاویه را سزاوراترین مردم برای قیام همراه مقاومت برای حرکت دانست و سپس اینگونه ادامه داد که: تو را نیرویی است ک علی ع را چنین نیرویی نیست زیرا گروهی با تو هستند که چون سکوت می کنی سخن نمی گویند و چون سخن می گویی سکوت میکنند و چون فرمان دهی از چیزی نمی پرسند، و حال آنکه گروهی با علی ع هستند که چون سخن گوید آنان هم سخن می گویند و چون سکوت می کند از او می پرسند؛ گروه اندک تو بهتر از گروه بسیار اویند[1] و علی را چیزی جز خشم تو خوشنود نمی گرداند و[2] ... معاویه پس از شنیدن این سخنان مرتبط با خلیفه ی سوم و قتل او؛ مواردی را همچون اینکه دو گروه قاتل و بدبخت بر ضد او همدست شدند و خود وی عثمان را رها کرد و ... را سرود ، بنابراین اعلام کر به این خاطر به زودی به جنگ سخت و مداومی خواهد پرداخت و از همین موقع هم عهده دار آن خواهد شد... »[3]

    « از سوی دیگر علی ع هم برای کارگزاران سایر بلاد اسلامی نامه نوشت و خواهان بیعت آنان شد که آنان نیز همگی پذیرفتند و به نزد او در کوفه آمدند[4]. آنگاه آن حضرت جریربن عبدالله را نیز همراه نامه ای نزد معاویه فرستاد و او را دعوت به اطاعت خود کرد که یا بیعت کند و یا اعلان جنگ دهد... و او نیز ضمن دادن نامه ی آن حضرت به معاویه اینگونه گفت که مردم همه ی سرزمین های اسلامی از مکه و مدینه و کوفه و بصره و فارس و ... به اطاعت او در آمده اند و فقط سرزمین شام باقی مانده است. معاویه نامه را گرفت و گشود که در آن چنین آمده بود:

    به نام خداوند بخشنده ی مهربان. از بنده ی خدا علی امیر مومنان به معاویه بن ابوسفیان. اما بعد؛ بر تو و مسلمانانی که نزد تو هستند بیعت من لازم است هر چند من در مدینه بودم و شما در شام. زیرا همانها که با ابوبکر و عمر و عثمان بیعت کرده بودند با من هم بیعت کردند و اکنون کسانی که حاضر بوده اند حق رد کردن این بیعت را ندارند، و این امر بر عهده ی مهاجران و انصار است و هر گاه کسی از فرمان ایشان به علت ضعف عقیده یا عدم تمایل سرپیچی کند او را وادار به قبول بیعت میکنند و اگر نپذیرفت با او به علت این که از روش مومنان پیروی نکرده است جنگ می کنند و خداوند هم او را سزا می دهد و به جهنم در می آورد و سرانجامش بسیار ناستوده است.

    اکنون تو هم آنچه را مهاجران و انصار پذیرفته اند بپذیر که بهترین کار برای تو و کسانی که پیش تو هستند صلح و عافیت است. اگر بپذیری چه بهتر و گرنه آماده ی جنگ باش. در مورد قاتلان عثمان هم سخن بسیار گفتی. اکنون بیعتی را که مردم پذیرفته اند بپذیر سپس آن گروه را به محاکمه پیش من آور تا تو و ایشان را به آنچه در کتاب خدا و سنت رسول اوست وادار سازم[5]. اما آنچه تو در پی آن هستی نیرنگهایی است که برای کودک هنگام باز گرفتن از شیر به کار می برند.